Παρά το γεγονός ότι το άρθρο 182 του Περι Εταιρειών Νόμου Κεφ. 113 (ο “Νόμος“) το οποίο απαγορεύει σε εταιρείες να παραχωρούν δάνεια στους διοικητικούς τους συμβούλους τους, δέν εφαρμόζεται σε ιδιωτικές εταιρείες (182.1.α), αυτό δέν σημαίνει ότι οι ιδιωτικές εταιρείες μπορούν να παρέχουν τέτοια δάνεια χωρίς περιορισμούς και προϋποθέσεις.
Ο γενικός κανόνας είναι ότι εταιρεία δέν μπορεί να παραχωρήσει δάνειο σε διευθυντή εκτός εάν αυτο έχει εγκριθεί απο τους μετόχους με σύνηθες ψήφισμα (σημειώνεται όμως ότι παντα θα πρέπει να εξετάζονται οι πρόνοιες του Καταστατικού της εταιρείας).
Σύμφωνα με τις αρχές του κοινοδίκαιου (το οποίο και αποτελεί μέρος του Κυπριακού δικαίου σύμφωνα με τον Περι Δικαστηρίων Νόμο, άρθρο 29.1.γ), οι Διευθυντές/Διοικητικοί σύμβουλοι μίας εταιρείας έχουν καθήκοντα εμπιστευτικότητας (fiduciary duties) και καλής πίστης προς την εταιρεία και ενεργούν ως εμπιστευματοδόχοι (trustees) προς όφελος της εταιρείας και των μετόχων της.
Σημειώνεται ότι η καλή πίστη δέν φτάνει απλά να υπάρχει αλλα πρέπει και να φαίνεται, ετσι που ο διοικητικός σύμβουλος δέν επιτρέπεται να θέτει τον εαυτό του σε θέση όπου η κρίση του δύναται να επηρεαστεί απο αλλότρια κίνητρα ή/και συμφέροντα.
Με άλλα λόγια, οι διευθυντές δέν θα πρέπει να βάζουν τους εαυτούς τους σε κάποια θέση όπου τα προσωπικά τους συμφέροντα να συγκρούονται με αυτά της εταιρείας χωρίς την σύμφωνη γνώμη της εταιρείας.
Σημειώνεται ότι σύμβουλος ο οποίος έχει προσωπικό ενδιαφέρον σε συναλλαγή ή συμφωνία που γίνεται με την εταιρεία πρέπει να αποκαλύψει το ενδιαφέρον του, αλλιώς η συγκεκριμένη συναλλαγή μπορεί να είναι ακυρώσιμη από την εταιρεία.(άρθρο 191).
Συνεπώς, ένας διευθυντής ενεργώντας μόνος του δεν δύναται να ενεργήσει ταυτόχρονα εκ μέρους της εταιρείας (wearing the directors hat) δανειστή και ως δανειολήπτης, υπογράφοντας σύμβαση δανείου, χωρίς να έχει προηγουμένως ενημερώσει τους άλλους διευθυντές (άρθρο 191), οι οποίοι και θα πρέπει να θέσουν το θέμα στους μετόχους για έγκριση σε γενική συνέλευση.
Περαιτέρω, τέτοιο δάνειο δεν πρέπει να λειτουργεί εις βάρος των συμφερόντων της εταιρείας. (π.χ επειδή περιέχει μή συμφέρουσες πρόνοιες για την εταιρεία).
Στην απόφαση Bishopsgate Investment Management Ltd, [1] το Δικαστήριο έκρινε ότι ο Διευθυντής παραβίασε τα καθήκοντα του,
“If a director chooses to participate in the management of the company and exercises powers on its behalf , he owes a duty to act bona fide in the interests of the company. He must exercise a power solely for the purpose for which it was conferred. To exercise a power for another purpose is a breach of his fiduciary duty”.
Πέραν των πιο πάνω, σχετικά είναι και τα άρθρα 189 και 190 του Νόμου
«189.-(1) Οι λογαριασμοί που τίθενται ενώπιον κάθε εταιρείας σε γενική συνέλευση σύμφωνα με το Νόμο αυτό, πρέπει, τηρουμένων των διατάξεων του άρθρου αυτού, περιλαμβάνουν λεπτομέρειες που δείχνουν- (α) Το ποσό οποιωνδήποτε δανείων που παραχωρήθηκαν κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους της εταιρείας σε- (i) οποιοδήποτε αξιωματούχο της εταιρείας· ή (ii) οποιοδήποτε πρόσωπο που, μετά τη σύναψη του δανείου, έγινε αξιωματούχος της εταιρείας κατά τη διάρκεια του έτους εκείνου, από την εταιρεία ή θυγατρική της ή από οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο με εγγύηση από ή με βάση ασφάλεια που παραχωρείται από την εταιρεία, ή θυγατρική της (περιλαμβανομένων οποιωνδήποτε τέτοιων δανείων που αποπληρώθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους εκείνου)· και (β) το ποσό οποιωνδήποτε δανείων που παραχωρήθηκαν με τον τρόπο που προαναφέρθηκε σε οποιοδήποτε τέτοιο αξιωματούχο ή πρόσωπο όπως προαναφέρθηκε σε οποιοδήποτε χρόνο πριν από το οικονομικό έτος της εταιρείας και το οποίο εκκρεμεί κατά τη λήξη του. (2) Το εδάφιο (1) δεν απαιτεί στους λογαριασμούς να περιληφθούν λεπτομέρειες- (α) δανείου που παραχωρήθηκε από την εταιρεία ή από θυγατρική της, κατά τη συνηθισμένη πορεία των εργασιών της, όταν η συνηθισμένη πορεία των εργασιών της εταιρείας, ή της θυγατρικής, ανάλογα με την περίπτωση, περιλαμβάνει το δανεισμό χρημάτων· ή β) δανείου που παρασχέθηκε από την εταιρεία ή θυγατρική της σε εργοδοτούμενο της εταιρείας ή της θυγατρικής, ανάλογα με την περίπτωση, αν το δάνειο δεν υπερβαίνει τις δύο χιλιάδες λίρες και οι σύμβουλοι της εταιρείας ή θυγατρικής, ανάλογα με την περίπτωση, πιστοποιούν ότι αυτό παραχωρήθηκε σύμφωνα με πρακτική υιοθετημένη ή που πρόκειται να υιοθετηθεί από την εταιρεία ή θυγατρική σχετικά με δάνεια σε εργοδοτουμένους της, και σε καθεμιά περίπτωση, που δεν είναι δάνειο που παραχωρήθηκε από την εταιρεία με βάση εγγύηση από ή με ασφάλεια από θυγατρική της ή δάνειο που παραχωρήθηκε από θυγατρική της εταιρείας με βάση την εγγύηση από ή με ασφάλεια που παραχωρήθηκε από την εταιρεία ή από οποιαδήποτε άλλη θυγατρική της. (3) Αν σε περίπτωση οποιωνδήποτε τέτοιων λογαριασμών όπως προαναφέρθηκε δεν υπάρξει συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του άρθρου αυτού, είναι καθήκον των ελεγκτών της εταιρείας που εξέτασαν τους λογαριασμούς, να περιλάβουν στην έκθεση τους στον ισολογισμό της εταιρείας, στην έκταση που δύνανται να το κάνουν με τον τρόπο αυτό, δήλωση που να περιέχει τις απαιτούμενες λεπτομέρειες. (4) Αναφορές στο άρθρο αυτό σε θυγατρική λογίζονται ότι αναφέρονται σε θυγατρική στο τέλος του οικονομικού έτους, είτε αυτή ήταν θυγατρική κατά την ημερομηνία του δανείου είτε όχι».
Τα πιο πάνω δέν αποτελούν νομική συμβουλή.
Πάντοτε πρέπει να εξετάζονται οι πρόνοιες του καταστατικού της εταιρείας.
[1] [1994] 1 All E.R 261
Cyprus Law Notes 