Ένας δικηγόρος προτού συμβουλεύσει έναν πελάτη του να προχωρήσει με την καταχώρηση αγωγής οφείλει να εξετάσει τα προδικαστικά ζητήματα που σχετίζονται με την δυνατότητα έγερσης της αγωγής (pre action considerations). Αυτά αποτελούν την δικαιοδοσία των Κυπριακών Δικαστηρίων (jurisdiction), το ζήτημά παραγραφής η μή του αγώγιμου δικαιώματος (limitation period), την ύπαρξη και φύση του αγώγιμου δικαιώματος (cause of action), τις θεραπείες που δύνανται να ζητηθούν κ.α.
Για να μπορεί να καταχωρηθεί αγωγή στα κυπριακά δικαστήρια, θα πρέπει αυτά να έχουν δικαιοδοσία, σύμφωνα με την Διάταξη 6 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.
Σε περίπτωση που τα κυπριακά δικαστήρια δέν έχουν δικαιοδοσία, τότε o Eναγόμενος δύναται να εγείρει το θέμα της έλλειψης δικαιοδοσίας και τέτοια αγωγή θα απορριφθεί απο τα Κυπριακά Δικαστήρια. Τονίζεται όμως ότι εάν ο Εναγόμενος καταχωρήσει εμφάνιση, τα Κυπριακά Δικαστήρια θα αποκτήσουν δικαιοδοσία ακόμη και εάν δέν είχαν (submission to the jurisdiction of the Cyprus Court).
Σύμφωνα με την Διάταξη 6 των Θεσμών πολιτικής δικονομίας, δικαιοδοσία παρέχεται στα Κυπριακά Δικαστήρια στις πιο κατω περιπτώσεις:
- Αν η διαφορά αφορά ακίνητο που βρίσκεται στην Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ),
- Όταν η διαφορά αφορά συμβόλαιο ή έγγραφο το οποίο σχετίζεται με ακίνητη περιουσία στη ΚΔ,
- Σε περίπτωση όπου υπάρχει κάποιος εναγόμενος που μένει μόνιμα στη Κύπρο (τουλάχιστον ένας εκ των εναγομένων διαμένει στην Κύπρο).
- Η διαφορά αφορά διαχείριση περιουσίας αποβιώσαντα που είχε ως τελευταία μόνιμη κατοικία του την Κύπρο,
- Η διαφορά αφορά ανάκτηση αποζημιώσεων που προκύπτουν λόγω παράβασης σύμβασης που έχει γίνει στη Κύπρο,
- Η διαφορά αφορά αστικό αδίκημα που διαπράχθηκε στην Κύπρο,
- Αφορά αίτηση για απαγορευτικό διάταγμα σε σχέση με πράξη που λαμβάνει χώρα στην Κύπρο,
Συγκεκριμένα, η Διαταγή 6, Θεσμός 1 προνοεί τα εξής:
«1. Subject to section 15 of the Courts of Justice Law, Cap. 11, service out of the jurisdiction of a writ of summons or notice of a writ of summons may be allowed by the Court or a, Judge whenever- (a) the whole subject matter of the action is immovable property of any kind situated in Cyprus; or (b) any act, deed, will, contract, obligation, or liability affecting immovable property of any kind situated in Cyprus, is sought to be construed, rectified, set aside, or enforced in the action; or (c) any relief is sought against any person domiciled or ordinarily resident in Cyprus; or (d) the action is for the administration of the movable property of any deceased person who at the time of his death was domiciled in Cyprus, or for the execution (as to property situated in Cyprus) of the trusts of any written instrument, of which the person to be served is a trustee, which ought to be executed according to the law of Cyprus; or (e) the action is one brought to enforce, rescind, dissolve, annul, or otherwise affect a contract or to recover damages or other relief for or in respect of the breach of a contract- (i) made in Cyprus, or (ii) made by or through an agent trading or residing in Cyprus on behalf of a principal trading or residing out of Cyprus, or is one brought in respect of a breach committed in Cyprus of a contract wherever made, even though such breach was preceded or accompanied by a breach out of Cyprus which rendered impossible the performance of the part of the contract which ought to have been performed in Cyprus; or (f) the action is founded on a civil wrong committed in Cyprus; or (g) any injunction is sought as to anything to be done in Cyprus, or any nuisance in Cyprus is sought to be prevented or removed, whether damages are or are not also sought in respect thereof; or (h) any person out of Cyprus is a necessary or proper party to an action properly brought against some other person duly served in Cyprus».
Σε περίπτωση που τα Κυπριακά Δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία σε σχέση με την διαφορά, σύμφωνα με την Διάταξή 6 των Θεσμών αλλά ο Εναγόμενος ή ένας εκ των Εναγομένων (αν έχουμε περισσότερους από ένα Εναγόμενους) βρίσκεται στην αλλοδαπή, τότε εφόσον (σε σχέση με αυτόν που βρίσκεται στην αλλοδαπή) δέν δύναται να γίνει επίδοση του κλητήριου εντάλματος (εναρκτήριου εγγράφου της αγωγής) στην Κύπρο, τότε θα πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία που απαιτείται για την επίδοση εκτός της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Εάν ο Εναγόμενος που βρίσκεται στην αλλοδαπή είναι ο μοναδικός εναγόμενος ή εάν κανένας εκ των εναγομένων δέν έλαβε επίδοση του κ.εντάλματος εντός του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας (διότι ολοι βρίσκονται εκτός ΚΔ), τότε θα πρέπει να καταχωρηθεί στο Δικαστήριο αίτηση για άδεια σφράγισης του κλητήριου Εντάλματος, δηλαδή αίτηση για άδεια καταχώρησης του κλητήριου εντάλματος που θα επιδοθεί στην αλλοδαπή.
Εάν ένας εκ των Εναγομένων έχει λάβει επίδοση στην ΚΔ, τότε δέν απαιτείται άδεια σφράγισης παρόλο που οι υπόλοιποι Εναγόμενοι βρίσκονται στο εξωτερικό. Στην υπόθεση Larticon Co ν. Detergenta Developments Ltd (2004) 1 ΑΑΔ 1121 λέχθηκαν τα εξής:
«Η λήψη άδειας για τη σφράγιση του κλητηρίου εντάλματος πριν από την καταχώρησή του λόγω της ύπαρξης διαδίκων εκτός δικαιοδοσίας δεν ήταν αναγκαία, σύμφωνα με τις πρόνοιες τη Δ.6(1)(h), εφόσο στο κλητήριο ένταλμα εμφανίζεται εναγόμενος εντός της δικαιοδοσίας… ΌΠΩΣ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Η Α΄ ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΗ ΕΙΝΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΙΔΑΛΙΟΥ, ΕΝΩ Η Β΄ ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΗ ΕΙΝΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΤΟ DUSSELDORF, ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ. Η ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΕΓΙΝΕ ΜΕ ΤΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΙΤΛΟ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ “ΌΧΙ ΓΙΑ ΕΠΙΔΟΣΗ ΕΚΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΥΣ 2 ΧΩΡΙΣ ΤΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ“. ΤΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΠΟΦΑΝΘΗΚΕ ΟΤΙ Η ΛΗΨΗ ΑΔΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΦΡΑΓΙΣΗ ΤΟΥ ΚΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΔΙΑΔΙΚΩΝ ΕΚΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΑΝΑΓΚΑΙΑ, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΤΗΣ Δ.6(1)(H), ΕΦΟΣΟ ΣΤΟ ΚΛΗΤΗΡΙΟ ΕΝΤΑΛΜΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΣ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ».
Η αίτηση για άδεια σφράγισης είναι μονομερής αίτηση η οποία συνοδεύεται απο ένορκη δήλωση (βλέπετε Διάταξη 2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας). Στην ένορκη δήλωση θα πρέπει να επεξηγείται ότι τα Κυπριακά Δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία σύμφωνα με την Διάταξη 6 των Θεσμών.
Περαιτέρω, τόσο σε περιπτώσεις που υπάρχει τουλάχιστον ένας Εναγόμενος εντός της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και σε περιπτώσεις που δέν υπάρχει κανένας, αφού υπάρχει Εναγόμενος εκτός της Κ.Δημοκρατίας, θα πρέπει να γίνει αίτηση για άδεια επίδοσης στην αλλοδαπή.
Σημειώνεται ότι εάν ο Εναγόμενος είναι Κύπριος πολίτης που βρίσκεται στην αλλοδαπή, χρειάζεται αίτηση για άδεια επίδοσης του κλιτηρίου εντάλματος στην αλλοδαπή ενώ εάν ο Εναγόμενος είναι αλλοδαπός στην αλλοδαπή θα πρέπει να δοθεί άδεια για επίδοση της ειδοποίησης του κλητηρίου εντάλματος στην αλλοδαπή (δέν επιδίδεται το κλητήριο αλλά η ειδοποίηση για αυτό).
Η αίτηση για άδεια επίδοσης εκτός Κύπρου είναι θα πρέπει να συνοδεύεται απο ένορκη δήλωση.
Σύμφωνα με την Διάταξη 6.4 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας:
«4. Every application for leave to serve a writ of summons or notice thereof on a defendant out of Cyprus shall be supported by affidavit or other evidence satisfying the Court or Judge that the plaintiff has prima facie a good cause of action and showing in what place or country such defendant is or probably may be found, and whether such defendant is a British subject or not, and the grounds upon which the application is made; and no such leave shall be granted unless it shall be made sufficiently to appear to the Court or Judge that the case is a proper one for service out of Cyprus under this Order».
Η αίτηση στο Δικαστήριο θα πρέπει να γίνεται στα ελληνικά (αφού oι επίσημες γλώσσες της Δημοκρατίας είναι τα ελληνικά και τα τούρκικα).
Εάν εκδοθεί διάταγμα από το Δικαστήριο που να επιτρέπει την επίδοση στην αλλοδαπή, τότε όλα τα έγγραφα, δηλαδή το κλητήριο ένταλμα ή η ειδοποήση περι αυτού (ανάλογα την περίπτωση, βλέπετε πιο πάνω), η αίτηση για σφράγιση του κλητήριου εντάλματος (εάν εφαρμόζεται), το διάταγμα σφράγισης (εάν εφαρμόζεται), η αίτηση για επίδοση κλητήριου ή ειδοποίησης κλητήριου στο εξωτερικό και το διάταγμα που επιτρέπει την επίδοση του κλητήριου ή της ειδοποίησης κλητήριου στην αλλοδαπή θα πρέπει να μεταφραστούν στην γλώσσα του κράτους όπου θα επιδοθούν και να σταλούν εις διπλούν (for service and for return) μαζί με σχετικό έντυπο επίδοσης.
Σημειώνεται ότι ο τρόπος επίδοσης εξαρτάται απο το κράτος στο οποίο αυτή θα γίνει. Για τα κράτη που υπέγραψαν την Σύμβαση της Χάγης για την επίδοση και κοινοποίηση στην αλλοδαπή δικαστικών και εξώδικων εγγράφων σε αστικές ή εμπορικές υποθέσεις, εφαρμόζεται η σχετική διαδικασία που προνοεί η Σύμβαση και αρμόδια αρχή είναι το Υπουργείο δικαιοσύνης της Κυπριακής Δημοκρατίας. (βλέπετε https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/ALL/?uri=CELEX%3A22016A0322%2801%29).
Για κράτη μέλη της ευρωπαικής ένωσης υπάρχει σχετική ερυρωπαική νομοθεσία που διέπει τον τρόπο επίδοσης (Κανονισμός Ε.Κ. 393/2007, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=celex%3A32007R1393)
Σε περίπτωση που το κράτος στο οποίο βρίσκεται ο Εναγόμενος δέν έχει υπογράψει την Σύμβαση της Χάγης ή των Ευρωπαϊκό Κανονισμό, τότε εξετάζεται κατα πόσο υπάρχει διμερής σύμβαση με την Κυπριακή Δημοκρατία και αρμόδια αρχή είναι το Υπουργείο Εξωτερικών.
Τα πιο πάνω δέν αποτελούν νομική συμβουλή.
Cyprus Law Notes 