Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι όταν ένα πρόσωπο κατά την εκτέλεση των εργασιακών του καθηκόντων διαπράξει κάποιο αστικό αδίκημα εις βάρος μας, προκαλώντας μας ζημιά, έχουμε την δυνατότητα να ενάγουμε τον εργοδότη του, τόσο σύμφωνα με την αρχή της φαινόμενης πληρεξουσιότητας (ostensible authority, βλέπετε άρθρο Υπέρβαση εξουσιοδότησης και Φαινόμενη πληρεξουσιότητα – Cyprus Law Notes) όσο και με βάση την αρχή της εκ προστήσεως ευθύνης (vicarious liability).
Η εκ προστήσεως ευθύνη είναι μια μορφή αυστηρής ευθύνης (strict liability offence), εφόσον είναι η ευθύνη που βαραίνει τον εργοδότη έναντι τρίτων προσώπων για τις πράξεις ή παραλείψεις των εργοδοτουμένων του οι οποίες τελέστηκαν κατα την εκτέλεση των εργασιακών τους καθηκόντων, υπο την ιδιότητα τους ώς αντιπρόσωποι του εργοδότη ακόμη και εάν αυτές δέν εξουσιοδοτήθηκαν απο τον εργοδότη (βλέπετε Dubai Aluminium Co Ltd v Salaam [2002] UKHL 48; [2003] 2 A.C. 366.).
Η αρχή της εκ πρoστήσεως ευθύνης αποσκοπεί στην διαφύλαξη του δικαιώματος του θύματος σε αποζημίωση, διότι ένας εργοδότης έχει μεγαλύτερη οικονομική ευχέρεια να αποζημιώσει το τρίτο πρόσωπο που έχει υποστεί ζημιά (Deep Pockets Theory) απο τον εργοδοτούμενο που την προκάλεσε, εφόσον καλύπτεται απο ασφάλεια (employers liability insurance).
Σύμφωνα με το άρθρο 13 του Περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου Κεφ. 148, κύριος (δλδ εργοδότης) ευθύνεται για κάθε πράξη ή παράλειψη που τελέστηκε από τον υπηρέτη του (δλδ εργοδοτούμενο) εάν την εξουσιοδότησε ή την ενέκρινε καθώς και για κάθε πράξη ή παράλειψη που τελέστηκε από τον υπηρέτη του την οποία δεν ενέκρινε η εξουσιοδότησε, εάν αυτή τελέστηκε από τον υπηρέτη κατά την απασχόληση του.
Σύμφωνα με το άρθρο 13(2) του Περι Αστικών Αδικημάτων Νόμου Κεφ. 148, μία πράξη (με τον όρο πράξη εννοούμε τόσο πράξη όσο και παράλειψη) θεωρείται ότι τελέστηκε κατά τηv απασχόληση του εργοδοτούμενου εαv τελέστηκε από αυτόv υπό τηv ιδιότητα τoυ ως εργοδοτούμενου και εvώ εκτελoύσε τα συvήθη και παρεμπίπτovτα με τηv απασχόληση τoυ καθήκovτα και είναι αδιάφορο εάν η πράξη αυτή ήταv πλημμελής τρόπoς εκτέλεσης πράξης εξoυσιoδoτημέvης από τov εργοδότη.
‘Όμως σημειώνεται ότι η πράξη δεv θεωρείται ότι τελέστηκε κατά τηv απασχόληση του υπηρέτη/εργοδοτούμενου αv τελέστηκε από υπηρέτη/εργοδοτούμενο πoυ εvεργoύσε για δικoύς τoυ σκoπoύς και όχι εκ μέρoυς τoυ κυρίoυ.
Στην υπόθεση Marsh v. Moores, [1949] 2 K.B. 208, Lynskey J. λέχθηκαν τα εξής στην σελ. 215:-
“It is well settled law that a master is liable even for acts which he has not authorized provided that they are so connected with the acts which he has authorized that they may rightly be regarded as modes, of doing them. On the other hand, if the unauthorized and wrongful act of the servant is not so connected with the authorized act as to be a mode of doing it but is an independent act, the master is not responsible for, in such a case the, servant is not acting in the course of his employment but has gone outside it.“ (η έμφαση είναι δική μου).
Εάν για παράδειγμα ένας οδηγός ταξί κατα την διάρκεια της εργασίας του και καθώς μεταφέρει πελάτη προκαλέσει ατύχημα, τότε ο εργοδότης του (η εταιρεία ταξί) ευθύνεται για την πράξη του έναντι του τρίτου προσώπου που υπέστη ζημιά.
Απο την άλλη, εάν ο οδηγός ταξί, εκτός των ωρών εργασίας έχει επισκεφθεί μία μπυραρία και κατα τον δρόμο της επιστροφής προς το σπίτι του προκαλέσει ατύχημα με το αυτοκίνητο της εταιρείας ταξί, τότε ο εργοδότης (η εταιρεία ταξί) δέν φέρει ευθύνη προς το τρίτο πρόσωπο που υπέστη ζημιά.
Σύμφωνα με την απόφαση “HELLENIC MINING CO GALAXY TOURS” ν. GALAXY TOURS (1978) 1 CLR 414
«It is quite clear, therefore, that in order to fix liability on the owner of a car for the negligence of its driver it is necessary to show that either the driver is the owner’s servant, or that, at the material time, the driver was acting on the owner’s behalf as his agent. To establish the existence of the agency relationship it is necessary to show that the driver was using the car at the owner’s request, express or implied, or on his instructions, and was doing so in performance of a task or duty thereby delegated to him by the owner. The fact that the driver was using the car with the owner’s permission, and that the purpose for which the car was being used was one in which the owner had an interest or concern, is not sufficient to establish vicarious liability» (η έμφαση είναι δική μου).
Επίσης, εργοδότης/κύριος δέν ευθύνεται για πράξη που τελέστηκε απο πρόσωπο που δέν ήταν υπηρέτης/εργοδοτούμενος του αλλά πρόσωπο στο οποίο ο υπηρέτης/εργοδοτούμενος ανέθεσε την άσκηση των καθηκόντων του χωρίς την εξουσιοδότηση (ρητή η σιωπηρή) του εργοδότη/κυρίου.
Όπως προκύπτει απο τα πιο πάνω, για να υπάρχει εκ προστήσεως ευθύνη, θα πρέπει να αποδειχθούν τα πιο κάτω στοιχεία:
- Πράξη ή παράλειψη που συνιστά αδίκημα να διαπράχθηκε απο πρόσωπο.
- Το πρόσωπο αυτό να είναι εργοδοτούμενος (σχέση εργοδότη-εργοδοτούμενου).
- Η πράξη/παράλειψη που συνιστά αδίκημα να έχει διαπραχθεί κατα την άσκηση των εργασιακών καθηκόντων του εργοδοτούμενου, και όχι κατα την διάρκεια εκτέλεσης πράξεων για προσωπικούς σκοπούς που δέν έχουν σχέση με την εργασία (βλέπετε πιο πάνω).
Ανεξάρτητοι Επαγγελματίες.
Στην υπόθεση Barclays Bank Plc v Various Claimants [2020] UKSC 13 το Αγγλικό Εφετείο έκρινε ότι πρόσωπο (νομικό η φυσικό) το οποίο συμβάλλεται με ανεξάρτητο επαγγελματία δέν φέρει ευθύνη για πράξεις του ανεξάρτητου επαγγελματία, ο οποίος ενεργούσε με το δικό του όνομα (had been in business on his own account) και όχι ως αντιπρόσωπος του πρώτου.
Δημόσιοι Υπάλληλοι
Σε σχέση με τους δημοσίους υπαλλήλους, σημειώνεται ότι η Δημοκρατία φέρει ευθύνη για τις πράξεις τους οι οποίες συνιστούν αδικήματα, σύμφωνα με το άρθρο 172 του Συντάγματος.
Σύμφωνα με το άρθρο 172 του Συντάγματος:
«Η Δημοκρατία ευθύνεται δια πάσαν ζημιογόνον άδικον πράξιν ή παράλειψιν των υπαλλήλων ή αρχών της Δημοκρατίας εν τη ασκήσει των καθηκόντων αυτών ή κατ’ επίκλησιν ασκήσεως των καθηκόντων αυτών. Νόμος θέλει καθορίσει τα περί της ευθύνης της Δημοκρατίας» (η έμφαση είναι δική μου).
Εξαιρέσεις
Σημειώνεται όμως ότι για κάποια αδικήματα ο εργοδότης δέν φέρει εκ προστήσεως ευθύνη, εκτός εάν ρητά εξουσιοδότησε ή ενέκρινε αυτά.
Σύμφωνα με το άρθρο 31 του Περι Αστικών Αδικημάτων Νόμου:
«Αvεξάρτητα από τις διατάξεις τoυ Νόμoυ αυτoύ αvτιπρoσωπευόμεvoς ή κύριoς δεv ευθύvεται για παράvoμη κατακράτηση άλλoυ πρoσώπoυ η oπoία εvεργήθηκε από τov αvτιπρόσωπo ή τov υπηρέτη τoυ εκτός αv αυτός ρητά εξoυσιoδότησε ή εvέκριvε τηv κατακράτηση αυτή» (η έμφαση είναι δική μου).
Σύμφωνα με το άρθρο 28 του Περι Αστικών Αδικημάτων Νόμου:
«Αvεξάρτητα από τις διατάξεις τoυ Νόμoυ αυτoύ, αvτιπρoσωπευόμεvoς ή κύριoς δεv ευθύvεται για επίθεση πoυ διαπράττεται από τov αvτιπρόσωπo ή τov υπηρέτη τoυ εκτός αv ρητά εξoυσιoδότησε ή εvέκριvε αυτήv» (η έμφαση είναι δική μου).
Σύμφωνα με το άρθρο 33 του Περι Αστικών Αδικημάτων Νόμου:
«Αvεξάρτητα από τις διατάξεις τoυ Νόμoυ αυτoύ, αvτιπρoσωπευόμεvoς ή κύριoς δεv ευθύvεται για κακόβoυλη δίωξη πoυ άρχισε από τov αvτιπρόσωπo ή τov υπηρέτη τoυ εκτός αv ρητά εξoυσιoδότησε ή εvέκριvε τη δίωξη αυτή» (η έμφαση είναι δική μου).
Τονίζεται ότι η κάθε περίπτωση θα πρέπει πάντοτε να εξετάζεται με βάση τα δικά της μοναδικά περιστατικά.
Τα πιο πάνω δέν αποτελούν νομική συμβουλή.
Cyprus Law Notes 