Σύμφωνα με το άρθρο 60 του Περι Εταιρειών Νόμου, Κεφ. 113 (ο «Νόμος»):
«60.-(1) Εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με μετοχές ή εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με εγγύηση που έχει μετοχικό κεφάλαιο, αν εξουσιοδοτείται από το καταστατικό της, με τον τρόπο αυτό δύναται να αλλάξει τους όρους του ιδρυτικού εγγράφου της όπως ακολούθως, δηλαδή, δύναται να- (α) αυξήσει το μετοχικό της κεφάλαιο με νέες μετοχές με τέτοιο ποσό όπως ήθελε κρίνει σκόπιμο…(2) Οι εξουσίες που παρέχονται από το άρθρο αυτό πρέπει να ασκούνται από την εταιρεία σε γενική συνέλευση».[1]
Όπως προκύπτει απο το πιο πάνω άρθρο, προτού μια εταιρεία προβεί σε αύξηση κεφαλαίου θα πρέπει πάντοτε να εξετάζονται οι πρόνοιες του Καταστατικού της εγγράφου.
Συγκεκριμένα, σε σχέση με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου θα πρέπει να εξετάζεται:
α. εάν επιτρέπεται αύξηση του ονομαστικού μετοχικού κεφαλαίου (εάν το καταστατικό δέν το επιτρέπει, τότε θα πρέπει να γίνει τροποποίηση του Καταστατικού),
β. το είδος του ψηφίσματος των μετόχων για αύξηση κεφαλαίου (σύνηθες ή ειδικο),
γ. εάν υπάρχει μέγιστο ποσό μετοχικού κεφαλαίου-cap (όπου εάν η εταιρεία επιθυμεί να το ξεπεράσει/αυξήσει, θα πρέπει να γίνει τροποποίηση του Καταστατικού εγγράφου).
Σύμφωνα με το άρθρο 62 του Νόμου:
«Όταν εταιρεία με μετοχικό κεφάλαιο είτε οι μετοχές αυτές μετατρέπονται σε ποσοστό κεφαλαίου είτε όχι, αυξάνει το μετοχικό της κεφάλαιο πέρα από το εγγεγραμμένο κεφάλαιο, οφείλει μέσα σε δεκαπέντε ημέρες από την έγκριση ψηφίσματος που εξουσιοδοτεί την αύξηση να δώσει στον έφορο εταιρειών ειδοποίηση στον καθορισμένο τύπο και ο έφορος καταχωρεί την αύξηση.(2) Η προβλεπόμενη στο εδάφιο (1) ειδοποίηση περιλαμβάνει τέτοιες λεπτομέρειες οι οποίες δυνατό να καθοριστούν σχετικά µε τις τάξεις των επηρεαζόμενων µετοχών και τους όρους, σύμφωνα με τους οποίους, οι νέες µετοχές έχουν εκδοθεί ή θα εκδοθούν και μαζί με αυτή παραδίδεται στον έφορο εταιρειών αντίγραφο του ψηφίσµατος που εξουσιοδοτεί την αύξηση: Νοείται ότι, σε περίπτωση ψηφίσματος γενικής συνέλευσης δημόσιας εταιρείας για αύξηση κεφαλαίου, το οποίο παρέχει εξουσία στους συµβούλους να προβούν σε έκδοση και παραχώρηση νέων µετοχών, η εξουσία αυτή έχει μέγιστη διάρκεια πέντε (5) ετών, η οποία δύναται να ανανεωθεί µία ή περισσότερες φορές από τη γενική συνέλευση για χρονικό διάστηµα που δεν δύναται να υπερβαίνει τα πέντε (5) έτη κάθε φορά.(3) Σε περίπτωση παράλειψης συμμόρφωσης με το άρθρο αυτό η εταιρεία και κάθε αξιωματούχος της που ευθύνεται για την παράλειψη υπόκειται σε πρόστιμο παράλειψης”.[2]
Σημειώνεται ότι το έντυπο αύξησης κεφαλαίου είναι το έντυπο ΗΕ14 και θα πρέπει να καταχωρείται στον Έφορο Εταιρειών εντός 15 ημερών μαζί με το πρακτικό του ψήφισματος αύξησης ονομαστικού κεφαλαίου στην ελληνική γλώσσα, υπογραμμένο από τον διευθυντή ή απο τον γραμματέα ∙ και σε περίπτωση που έχει ανοικτεί φάκελος μετάφρασης και την πιστοποιημένη μετάφραση του.
Παραχώρηση των Νεοεκδοθέντων Μετοχών.
Αφού αυξηθεί το κεφάλαιο, τότε εξετάζεται το θέμα της παραχώρησης των νεοεκδοθέντων μετοχών. Θα πρέπει πάντοτε να εξετάζεται το Καταστατικό σε σχέση με το κατά πόσο υπάρχει δικαίωμα προτίμησης προς όφελος των υφιστάμενων μετόχων κατά την αύξηση του κεφαλαίου (pre emption right). Σημειώνεται ότι σε σχέση με τις ιδιωτικές εταιρείες με μετοχικό κεφάλαιο ο Νόμος δεν περιέχει τέτοια πρόνοια.
Αρχή προτίμησης των υφιστάμενων μετόχων.
Η αρχή της προτίμησης των παλαιών/υφιστάμενων μετόχων (που όπως αναφέραμε δέν επιβάλλεται απο τον Νόμο για ιδιωτικές εταιρείες με μετοχές αλλά η εφαρμογή της ή οχι εξαρτάται απο το Καταστατικό της εταιρείας) έχει σκοπό να προστατέψει τους παλαιούς μετόχους απο την μείωση του ποσοστού ιδιοκτησίας που έχουν στην εταιρεία (protection from dilution). Δηλαδή εάν οι νέες μετοχές δίδονται σε νέους μετόχους χωρίς πρώτα να δοθεί η δυνατότητα στος υφιστάμενους μετόχους να αποφασίσουν εάν τις επιθυμούν η όχι (αναλογικά με το ποσοστό που ήδη κατέχουν) (right of first refusal), τότε το ποσοστό ιδιοκτησίας που κατέχουν στην εταιρεία θα μειώνεται.
Για να αντιληφθούμε την πιο πάνω αρχή παραθέτω πιο κάτω σχετικό παράδειγμα.
Παράδειγμα.
Η εταιρεία Χ, η οποία είναι ιδιωτική εταιρεία με μετοχές έχει εκδομένο κεφάλαιο 100 Ευρώ, διαιρεμένο σε 100 σύνηθες μετοχές του 1 ευρώ έκαστη. Οι μετοχοι της είναι η εξής:
Α. Η Μαρία που έχει 20 μετοχές (20% ιδιοκτησία),
Β. Η Λόλα που έχει 80 μετοχές (80% ιδιοκτησία).
Η Λόλα δύναται απο μόνη της να περάσει ειδικό ψήφισμα (εφόσον έχει πέραν του 75% των ψήφων). Ετσι η Λόλα απο μόνη της μπορεί να αλλάξει το Καταστατικό. Εάν η εταιρεία αυξήσει το μετοχικό κεφάλαιο με άλλες 100 μετοχές ονομαστικής αξίας 1 Ευρώ έκαστη, τότε με βάση την αρχή της προτίμησης των παλαιών μετόχων η Λόλα θα πρέπει να λάβει άλλες 80 και η Μαρία άλλες 20.
Μαρία
Πρίν 20/100, τώρα 40/200 (πάλι 20%, δέν άλλαξε το ποσοστό ιδιοκτησίας στην εταιρεία)
Λόλα
Πρίν 80/100, τώρα 160/200 (πάλι 80% δέν άλλαξε το ποσοστό ιδιοκτησίας στην εταιρεία)
ΌΜΩΣ
Εάν αυτό δέν γίνει αλλά ένας νέος μέτοχος, ο Νικόλας λάβει όλες τις νεοεκδοθείσες 100 μετοχές αυτό θα σημαίνει ότι το ποσοστό ιδιοκτησίας τόσο της Μαρίας όσο και της Λάρας θα μειωθεί αρκετά. Μάλιστα η Λόλα που πρίν μπορούσε να ελέγχει την εταιρεία εφόσον μπορούσε να εγκρίνει ειδικά ψηφίσματα, τώρα δέν μπορεί.
Μαρία
Πρίν 20/100, τώρα 20/200 (από 20% τώρα έχουμε 10%)
Λόλα
Πρίν 80/100, τώρα 80/200 (απο 80% τώρα έχουμε 40%)
Νικόλας
έχει 100/200, δηλαδή 50%
Παραχώρηση νεοεκδοθέντων μετοχών.
Σύμφωνα με το άρθρο 51 του Νόμου, εταιρεία που προβαίνει στην παραχώρηση θα πρέπει εντός ενός μηνός απο την παραχώρηση να καταχωρεί το έντυπο παραχώρησης μετοχών. Σημειώνεται ότι το έντθπο παραχώρησης μετοχών είναι το έντυπο ΗΕ12.
Συγκεκριμένα το άρθρο προνοεί τα εξής:
«51.-(1) Όταν εταιρεία περιορισμένης ευθύνης ή εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με εγγύηση και με μετοχικό κεφάλαιο προχωρεί στην παραχώρηση των μετοχών της, η εταιρεία παραδίνει στον έφορο εταιρειών στον καθορισμένο τύπο για καταχώρηση μέσα σε ένα μήνα από την παραχώρηση αυτή- (α) έκθεση των παραχωρήσεων που δηλώνει τον αριθμό και ονομαστικό ποσό των μετοχών που περιλαμβάνονται στην παραχώρηση, τα ονόματα, διευθύνσεις και περιγραφές αυτών προς τους οποίους έγινε η παραχώρηση, και το ποσό που πληρώθηκε, αν υπάρχει, ή το οφειλόμενο και πληρωτέο για κάθε μια μετοχή και…(3) Αν δεν υπάρξει συμμόρφωση στο άρθρο αυτό κάθε αξιωματούχος της εταιρείας που ευθύνεται για παράλειψη υπόκειται σε πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τις διακόσιες πενήντα λίρες για κάθε ημέρα που συνεχίζεται η παράλειψη: Νοείται ότι σε περίπτωση παράλειψης παράδοσης μέσα σε ένα μήνα από την παραχώρηση στο έφορο εταιρειών οποιουδήποτε εγγράφου που απαιτείται να παραδοθεί με βάση το άρθρο αυτό, η εταιρεία, ή οποιοσδήποτε αξιωματούχος, υπεύθυνος για την παράλειψη, δύναται να υποβάλει αίτηση στο Δικαστήριο για θεραπεία και το Δικαστήριο αν ικανοποιηθεί ότι η παράλειψη παράδοσης του εγγράφου ήταν τυχαία ή οφειλόταν σε παραδρομή ή ότι είναι ορθό και δίκαιο να παράσχει απαλλαγή, δύναται να εκδώσει διάταγμα που να παρατείνει το χρόνο της παράδοσης του εγγράφου για τέτοια περίοδο όση το Δικαστήριο ήθελε κρίνει σωστό…»
Τα πιο πάνω δέν αποτελούν νομική συμβουλή.
[1] H έμφαση είναι δική μου.
[2] Η έμφαση είναι δική μας.
Cyprus Law Notes 