Εργοδοτούμενος ο οποίος απασχολήθηκε συνεχώς[1] για 104 εβδομάδες (περίπου 2 έτη) και η απασχόληση του τερματίσθηκε λόγο πλεονασμού (βλέπετε πιο κάτω) δικαιούται σε αποζημίωση απο το Ταμείο Πλεονάζοντος Προσωπικού, νοουμένου ότι δέν έχει συμπληρώσει την συντάξιμη ηλικία (βλέπετε άρθρο 16 του Περι Τερματισμού της Απασχόλησης Νόμου) και νοουμένου ότι δέν εμπίπτει στις εξαιρέσεις του Περι Τερματισμού της Απασχόλησης Νόμου (βλέπετε άρθρα 19 και 20 του Περι Τερματισμού της Απασχόλησης Νόμου).
Εργοδοτούμενος του οποίου η απασχόληση τερματίσθηκε για οιονδήποτε απο τους πιο κάτω λόγους θεωρείται πλεονάζων σύμφωνα με το άρθρο 18 του Περι Τερματισμού της Απσχόλησης Νόμου και συνεπώς εάν ικανοποιούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις δικαιούται σε αποζημίωση λόγο πλεονασμού:
Α. Επειδή ο εργοδότης έπαυσε ή προτίθεται να παύσει να διεξάγει την επιχείρηση στην οποία απασχολείτο ο εργοδοτούμενος,
Β. Επειδή ο εργοδότης έπαυσε η προτίθεται να παύσει να διεξάγει την επιχείρηση στον τόπο όπου ο εργοδοτούμενος απασχολείτο (εκτός εάν είναι εύλογο για τον εργοδοτούμενο να συνεχίσει να απασχολείται στον νέο τόπο εργασίας)
Γ. Εάν εξαιτίας κάποιου απο τους πιο κάτω λόγους τερματίζεται η απασχόληση του:
α. Εκσσυγχρονισμός, μηχανοποίηση ή οιαδήποτε άλλη αλλαγή στις μεθόδους παραγωγής ή της οργάνωσης που μειώνει τον αριθμό των εργοδοτουμένων
β. Αλλαγές στα προϊόντα ή στις μεθόδους παραγωγής ή στις αναγκαίες ειδικότητες των εργοδοτουμένων.
γ. Κατάργηση τμημάτων της επιχείρησης
δ. Δυσκολίες στην τοποθέτηση προϊόντων στην αγορά ή πιστωτικές δυσκολίες
ε. Έλλειψη παραγγελιών ή πρώτων υλών,
στ. Σπανιότητα των μέσων παραγωγής
ζ. Περιορισμού του όγκου εργασίας ή της επιχείρησης
Οι περιπτώσεις όπου σύμφωνα με τον νόμο ο εργοδοτούμενος δέν δικαιούται σε αποζημίωση είναι οι εξής (γνωστές ως εθελοντικός πλεονασμός-voluntary redundancy):
Α. εάν πριν από τον τερματισμό της απασχόλησης ο εργοδότης προσφέρει άλλη κατάλληλη απασχόληση και ο εργοδοτούμενος αδικαιολόγητα αρνείται την προσφορά,
Β. εάν η απόλυση έγινε επειδή μεταβιβάστηκε η επιχείρηση του εργοδότη σε άλλο εργοδότη που ανανέωσε τη σύμβαση εργασίας του,
Γ. εάν ο εργοδότης του είναι εταιρεία εγγεγραμμένη με βάση τον περί Εταιρειών Νόμο και τον μεταθέτει σε κατάλληλη απασχόληση σε άλλη εταιρεία που είναι συνδεδεμένη (ανήκουν στον ίδιο όμιλο, π.χ θυγατρική) με την εταιρεία στην οποία απασχολείται,
Δ. εάν πριν από τον τερματισμό της απασχόλησης, άλλος εργοδότης, ο οποίος είναι εταιρεία στην οποία ο προηγούμενος εργοδότης είναι κύριος μέτοχος ή ασκεί ουσιαστικό έλεγχο, προσφέρει στον εργοδοτούμενο κατάλληλη απασχόληση.[2]
Σημειώνεται ότι όσον αφορά τους δημόσιους υπαλλήλους, οι οποίοι έχουν καθορισμένα δικαιώματα βάσει νόμου και των οποίων η υπηρεσία διασφαλίζεται μέχρι την αφυπηρέτηση τους, δέν δικαιούνται σε πληρωμή απο το Ταμείο.
Στην υπόθεση ΜΑΡΚΟΥ ν. ΤΑΜΕΙΟ ΠΛΕΟΝΑΣΜΟΥ, Αρ. Αίτησης: 57/17, 11/4/2019 λέχθηκαν τα εξής:
«Είναι πρόδηλο από τα πιο πάνω πως η υπηρεσία του αιτητή διασφαλιζόταν θεσμικά μέχρι την αφυπηρέτηση του, στο 60ον έτος της ηλικίας του. (Δες για επιβεβαίωση των πιο πάνω την πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας Άρτεμις Γεωργίου Αντωνίου v. Δημοτικού Συμβουλίου Κάτω Πολεμιδιών (2005) 3 Α.Α.Δ. 471. Προφανώς με συναίνεση του ενεργοποιήθηκαν οι διατάξεις των Δημοτικών (τροποποιητικών) Κανονισμών Λευκωσίας του 1997, Κ.Δ.Π. 284/97, που τροποποίησαν, με την εισαγωγή του Κανονισμού 31(1), τους περί Συντάξεων και Φιλοδωρημάτων Κανονισμούς, για πρόωρη αφυπηρέτηση του. Η προϋπόθεση της συγκατάθεσης δημοτικού υπαλλήλου για τη λειτουργία αυτού του κανονισμού υποδηλώνει ακριβώς την εκ του νόμου διασφάλιση της υπηρεσίας του μέχρι το 60ον έτος της ηλικίας του. Η λειτουργία του Ταμείου Πλεονασμού αφορά στις περιπτώσεις όπου εργοδότης, για τους λόγους που αναφέρονται στο Νόμο, δικαιολογημένα απολύει υπάλληλο του, οπόταν ο τελευταίος δικαιούται τα υπό του Νόμου καθοριζόμενα ωφελήματα. Στην υπόθεση που εξετάζουμε οι όροι υπηρεσίας του αιτητή είναι θεσμοθετημένοι στους νόμους και κανονισμούς, που αναφέρουμε πιο πάνω. Ειδικότερα διασφαλίζεται η παραμονή του στην υπηρεσία μέχρι το 60ον έτος της ηλικίας του. Δεν τίθεται θέμα ως εκ τούτου εφαρμογής των διατάξεων του Νόμου που αφορούν στον πλεονασμό. Εργοδοτούμενοι που υπηρετούν στο δημόσιο, και διασφαλίζεται η υπηρεσία τους μέχρι την αφυπηρέτηση τους, εξ ορισμού δεν μπορεί να κηρυχθούν πλεονάζοντες».
Υποχρεώσεις Εργοδότη.
Σύμφωνα με το άρθρο 21 του Νόμου, εργοδότης κοινοποιεί στον Υπουργό οποιοδήποτε προβλεπόμενο πλεονασμό τουλάχιστον ένα μηνα πρίν την ημερομηνία που προβλέπεται να τερματιστεί η απασχόληση των επηρεαζόμενων εργοδοτουμένων.
Ύψος της πληρωμής λόγω πλεονασμού
Το ποσό της πληρωμής λόγω πλεονασμού είναι ανάλογο με την περίοδο συνεχούς απασχόλησης και με το τελευταίο ημερομίσθιο του αιτητή/εργαζόμενου και καθορίζεται απο τα άρθρα 16 και 17 και το Τέταρτο Πίνακα του Νόμου:
«1. Εργοδοτούμενος ο οποίος καθίσταται πλεονάζων υπό την έννοιαν του άρθρου 18 λαμβάνει εκ του Ταμείου πληρωμήν λόγω πλεονασμού υπολογιζομένην ως ακολούθως: (α)Διά τα πρώτα τέσσαρα έτη συνεχούς απασχολήσεως, δύο εβδομάδων ημερομίσθια δι’ εκάστην περίοδον απασχολήσεως πεντήκοντα δύο εβδομάδων· (β) από του πέμπτου μέχρι και του δεκάτου έτους συνεχούς απασχολήσεως, δύο και ημισείας εβδομάδων ημερομίσθια δι’ εκάστην περίοδον απασχολήσεως πεντήκοντα δύο εβδομάδων· (γ) από του ενδεκάτου μέχρι και του δεκάτου πέμπτου έτους συνεχούς απασχολήσεως, τριών εβδομάδων ημερομίσθια δι’ εκάστην περίοδον απασχολήσεως πεντήκοντα δύο εβδομάδων·(δ) από του δεκάτου έκτου μέχρι και του εικοστού έτους συνεχούς απασχολήσεως, τριών και ημισείας εβδομάδων ημερομίσθια δι’ εκάστην περίοδον απασχολήσεως πεντήκοντα δύο εβδομάδων· και (ε) από του εικοστού πρώτου μέχρι και του εικοστού πέμπτου έτους συνεχούς απασχολήσεως, τεσσάρων εβδομάδων ημερομίσθια δι’ εκάστην περίοδον απασχολήσεως πεντήκοντα δύο εβδομάδων:Νοείται ότι, αν η ολική περίοδος συνεχούς απασχόλησης δεν αποτελεί ακέραιο αριθμό ετών, οποιοδήποτε υπόλοιπο περιόδου απασχόλησης 26 ή περισσότερων εβδομάδων θεωρείται ένα έτος απασχόλησης. 1Α. Προκειμένου περί εργοδοτουμένου που αναφέρεται στην επιφύλαξη του όρου “εργοδοτούμενος”, η πληρωμή την οποία δικαιούται είναι ίση με ποσοστό 1% του εβδομαδιαίου ημερομισθίου του πολλαπλασιαζομένου επί 52 και επί τα έτη υπηρεσίας 2. Ουδεμία πληρωμή καταβάλλεται δι’ οιανδήποτε απασχόλησιν προ της 1ης Ιανουαρίου, 1964. 3. Η διάρκεια της περιόδου απασχολήσεως και το εάν η απασχόλησις ήτο συνεχής ή μη αποφασίζονται συμφώνως προς τον Δεύτερον Πίνακα. 4. Διά τους σκοπούς του παρόντος Πίνακος, το ποσόν των εβδομαδιαίων ημερομισθίων είναι το ποσόν εις το οποίον ο εργοδοτούμενος θα εδικαιούτο κατά την τελευταίαν εβδομάδα της απασχολήσεως του, ως τούτο υπολογίζεται συμφώνως προς τον Τρίτον Πίνακα: Νοείται ότι, προκειμένου περί λιμενεργάτου, εγγεγραμμένου ή μη, διά τον υπολογισμόν των εβδομαδιαίων ημερομισθίων λαμβάνεται υπ’ όψιν ο μέσος όρος ημερομισθίου αυτού, κατά το τελευταίον, προ της απολύσεως του, ημερολογιακόν έτος. Νοείται ότι κατά τον υπολογισμό της εβδομαδιαίας αμοιβής οποιοδήποτε ποσό το οποίο υπερβαίνει το τετραπλάσιο του εβδομαδιαίου ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών, όπως τούτο εκάστοτε καθορίζεται στους περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμους του 1980 μέχρι 1993, δε λαμβάνεται υπόψη. Νοείται περαιτέρω ότι ο Υπουργός δύναται, διά διατάγματος, να προβλέψη δι’ υψηλότερον ποσόν του άνω αναφερομένου ποσού».
Σύμφωνα με το άρθρο 17 του Νόμου:
«Όταν λόγω πλεονασμού, ως ούτος καθορίζεται εν τω άρθρω 18, εργοδοτούμενος δικαιούται εις οιανδήποτε άμεσον πληρωμήν λόγω πλεονασμού, χορήγημα λόγω απολύσεως, φιλοδώρημα ή οιανδήποτε άλλην πληρωμήν χορηγουμένην εν σχέσει προς την απασχόλησιν του παρ’ εργοδότη, είτε το δικαίωμα τούτο υφίσταται λόγω εθίμου, νόμου, συλλογικής συμφωνίας, συμβάσεως είτε δι’ άλλον λόγον, ο εργοδοτούμένος λαμβάνει: (α) εκ του Ταμείου το ποσόν της πληρωμής λόγω πλεονασμού το οποίον δικαιούται συμφώνως προς τον Τέταρτον Πίνακα· και (β)παρά του εργοδότου, ή εξ οιουδήποτε ταμείου ή άλλης διευθετήσεως λειτουργούσης διά λογαριασμόν του εργοδότου, το ποσόν κατά το οποίον η παρά του εργοδότου ή διά λογαριασμόν αυτού πληρωμή τυχόν υπερβαίνει το ποσόν της πληρωμής εκ του Ταμείου: Νοείται ότι διά τους σκοπούς του παρόντος άρθρου οιαδήποτε εισφορά γενομένη υπό του εργοδοτουμένου έναντι της πληρωμής εις την οποίαν ούτος δικαιούται παρά του εργοδότου ή εξ οιουδήποτε ταμείου ή άλλης διευθετήσεως λειτουργούσης διά λογαριασμόν του εργοδότου, ως και οιοσδήποτε τόκος επί τοιαύτης εισφοράς, δεν υπολογίζονται:Νοείται περαιτέρω ότι διά τους σκοπούς του παρόντος άρθρου οιαδήποτε πληρωμή εκ ταμείου προνοίας δεν υπολογίζεται».
Όπως προκύπτει απο το πιο πάνω άρθρο, σε περίπτωση που εργοδοτούμενος δικαιούται ταυτόχρονα πληρωμή από το Ταμείο Πλεονάζοντος Προσωπικού καθώς και πληρωμή από τον εργοδότη του (με βάση έθιμο, νόμο, συλλογική σύμβαση ή ειδική συμφωνία), τότε ο εργοδοτούμενος λαμβάνει ολόκληρο το ποσό της πληρωμής από το Ταμείο για Πλεονάζον Προσωπικό και από τον εργοδότη του την τυχόν διαφορά μεταξύ των δυο πληρωμών, αν το ολικό ποσό της πληρωμής από τον εργοδότη υπερβαίνει το ποσό της πληρωμής από το Ταμείο.
Σημειώνεται ότι η κάθε περίπτωση θα πρέπει να εξατάζεται με βάση τα δικά της μοναδικά γεγονότα.
Τα πιο πάνω δέν αποτελούν νομική συμβουλή.
[1] Για εποχιακή εργασία (π.χ σε ξενοδοχεία) η απασχόληση θεωρείται συνεχής εάν ο εργοδοτούμενος απασχολείται κάθε χρόνο στον ίδιο εργοδότη και ο ετήσιος μέσος όρος απασχόλησης για όλη την περίοδο απασχόλησής του στον ίδιο εργοδότη είναι τουλάχιστον 15 εβδομάδες. (δλδ τουλαχιστον 15 εβδομάδες τον χρόνο).
[2] «20. Εργοδοτούμενος δεν δικαιούται εις πληρωμήν λόγω πλεονασμού- (α)εάν προ του τερματισμού της απασχολήσεως ο εργοδότης προσφέρη άλλην κατάλληλον απασχόλησιν αντ’ αυτής ο δε εργοδοτούμενος παραλόγως αρνήται την προσφοράν ταύτην. (β) αποκλειστικώς λόγω τερματισμού της συμβάσεως απασχολήσεως συνεπεία αλλαγής εργοδότου, όταν ο νέος εργοδότης ανανεώνη την υφισταμένην σύμβασιν απασχολήσεως: Νοείται ότι το Δικαστήριον Εργατικών Διαφορών δύναται να χορηγήση πληρωμήν λόγω πλεονασμού δυνάμει του άρθρου 16 του παρόντος Νόμου, όταν ο εργοδοτούμενος δυνηθή να απόδειξη εύλογον αιτίαν, την οποίαν το Δικαστήριον Εργατικών Διαφορών ήθελε θεωρήσει ικανοποιητικήν, διά την μη αποδοχήν της προσφοράς ανανεώσεως της συμβάσεως απασχολήσεως υπό του νέου εργοδότου (γ) αν ο εργοδότης του είναι εταιρεία εγγεγραμμένη με βάση τον περί Εταιρειών Νόμο και τον μεταθέτει σε κατάλληλη απασχόληση σε άλλη εταιρεία η οποία είναι συνδεδεμένη με την εταιρεία στην οποία απασχολείται: Νοείται ότι για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, δύο εταιρείες θεωρούνται “συνδεδεμένες εταιρείες” αν η μια είναι θυγατρική της άλλης ή αν και οι δύο εταιρείες είναι θυγατρικές τρίτης εταιρείας· ο όρος “θυγατρική εταιρεία” έχει την έννοια που αποδίδεται σ’ αυτόν από το άρθρο 148 του περί Εταιρειών Νόμου. (δ) αν πριν από τον τερματισμό της απασχολήσεως άλλος εργοδότης ο οποίος είναι εταιρεία στην οποία ο προηγούμενος εργοδότης είναι κύριος μέτοχος ή ασκεί ουσιαστικό έλεγχο προσφέρει στον εργοδοτούμενο κατάλληλη απασχόληση»
Cyprus Law Notes 