Δυστυχώς, σε διάφορους τομείς εργασίας, όπως στον κατασκευαστικό τομέα (π.χ εργοτάξια και οικοδομές υπό ανέγερση) και στον τομέα της βιομηχανίας (αποθήκες ή σε εργοστάσια) συμβαίνουν εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες, κάτι που οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως στην μη ορθή συντήρηση μηχανημάτων, στην μη επαρκή εκπαίδευση των υπαλλήλων, στην έλλειψη επιτήρησης των υπαλλήλων κατά την διάρκεια της εργασίας, στην χρήση επικίνδυνων ουσιών κ.α.
Ο νομοθέτης έχει προνοήσει ώστε ο εργοδότης να είναι υποχρεωμένος να μεριμνά και να λαμβάνει όλα τα αναγκαία μέτρα για την ασφάλεια, την υγεία και την ευημερία των υπαλλήλων του (καθώς και των συμβασιούχων αλλά και τρίτων προσώπων) στην εργασία (βλέπετε τον Περι Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμο, ως έχει τροποποιηθεί, που στο εξής θα αναφέρεται ως o «Νόμος») καθώς και να έχει κάλυψη ασφάλισης ευθύνης εργοδότη (βλέπετε τον Περί Υποχρεωτικής Ασφάλισης της Ευθύνης των Εργοδοτών Νόμο 174/1989), ώστε τα πρόσωπα που έχουν υποστεί βλάβη ή/και ατύχημα να αποζημιώνονται οικονομικά, για τις ζημιές που έχουν υποστεί.
Επίσης, σημειώνεται ότι πέραν απο το καθήκον βάσει νόμου (statutory duty), ο εργοδότης δύναται σε τέτοιες περιπτώσεις να φέρει ευθύνη για αμέλεια (negligence- βλέπετε Smith v Charles Baker & Sons [1891] A.C. 325) σύμφωνα με τις αρχές του κοινοδικαίου (εάν τα ατυχήματα/επαγγελματικές ασθένειες μπορούσαν με εύλογη επιμέλεια του εργοδότη να αποφευχθούν), ενώ δύναται σε περίπτωση που το ατύχημα προκαλείται απο έναν εργοδοτούμενο και βλάπτει ή/και οδηγεί στον τραυματισμό άλλου εργοδοτούμενου η/και τρίτου προσώπου, να φέρει εκ πρωστήσεως ευθύνη (vicarious liability- βλέπετε άρθρο Ευθύνη εργοδότη για πράξεις των εργοδοτουμένων του. – Cyprus Law Notes).
Σημειώνεται όμως ότι, σύμφωνα με τον Νόμο, ο εργοδότης δέν ευθύνεται σε σχέση με ατυχήματα και συμβάντα που οφείλονται σε απρόβλεπτες συνθήκες που εκφέυγουν του ελέγχου του ή σε έκτακτα γεγονότα οι συνέπειες των οποίων δεν θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί παρ’ όλη την επιδειχθείσα επιμέλεια. Με την εξαίρεση αυτή ο νομοθέτης επιθυμεί να προστατεύσει τους εργοδότες απο περιπτώσεις όπου αυτοί έλαβαν όλα τα αναγκαία μέτρα, συμμορφώθηκαν με τις υποχρεώσεις τους και παρ’όλα αυτά λόγω απρόβλεπτων καταστάσεων επεσυνέβη το ατύχημα.
Επίσης, σημειώνεται ότι εάν ο εργοδοτούμενος που έχει υποστεί το ατύχημα δέν ενήργησε ώς ο μέσος λογικός εργοδοτούμενος, εκθέτοντας τον εαυτό του στον κίνδυνο, τότε το Δικαστήριο μπορεί να τον κρίνει υπεύθυνο για συντρέχουσα αμέλεια-contributory negligence (εάν η ζημιά θα μπορούσε να αποφευχθεί με εύλογη επιμέλεια του εργαζόμενου).
Ένας εργοδότης οφείλει σύμφωνα με το άρθρο 13 του Νόμου, μεταξύ άλλων:
1. Να παρέχει και να διατηρεί εγακαστάσεις, συστήματα και μεθόδους εργασίας οι οποίες είναι ασφαλής και χωρίς κινδύνους για την υγεία των υπαλλήλων του/εργοδοτουμένων του.
2. Να προβαίνει σε όλες τις απαραίτητες διευθετήσεις προκειμένου να διασφαλίζει την ασφάλεια των εργοδοτουμένων και την απουσία κινδύνων σε σχέση με την χρήση, χειρισμό, αποθήκευση και μεταφορά αντικειμένων και ουσιών,
3. Να παρέχει τέτοιες πληροφορίες, οδηγίες, εκπαίδευευση και επιτήρηση για την διασφάλισή της ασφάλειας και της υγείας των εργοδοτουμένων του,
4. Να παρέχει και να διατηρεί οποιουσδήποτε χώρους εγασίας που είναι κάτω απο τον έλεγχο του, συμπεριλαμβαvoμέvωv και τωv μέσωv πρoσπέλασης και εξόδoυ, σε κατάσταση πoυ vα είvαι ασφαλείς και χωρίς κιvδύvoυς για τηv υγεία,
5. Να παρέχει και να διατηρεί ένα περιβάλλον εργασίας για τους εργοδοτουμένους του το οποίο είνα ασφαλές, χωρίς κιvδύvoυς για τηv υγεία.
6. Να λαμβάνει τις απαραίτητες ενέργειες για την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, την ενημέρωση, εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και τη δημιουργία της απαραίτητης οργάνωσης και της διασφάλισης των αναγκαίων μέσων.
7. Να προβαίνει σε επίβλεψη της ορθής εφαρμογής των μέτρων ασφαλείας, υγείας και ευημερίας των εργοδοτουμένων του ή και άλλων προσώπων που μπορεί να επηρεάζονται απο τις δραστηριότητες του ή απο τον τρόπο που διευθύνει την επιχείρηση του.
8. ‘Οταν αλλάζουν οι περιστάσεις να προσαρμόζει τα μέτρα που λαμβάνει για να διασφαλίζει την βελτίωση των υφιστάμενων καταστάσεων.
Ο εργοδότης κατα την εφαρμογή των νομικών του υποχρεώσεων οφείλει, σύμφωνα με το άρθρο 13 του Νόμου, να συμμορφώνεται και να ενεργεί σύμφωνα με τις γενικές αρχές πρόληψης, ήτοι α. την εκτίμηση των κινδύνων που δέν μπορούν να αποφευχθούν, β. την αποφυγή κινδύνων, γ. την καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους, δ. την πρoσαρμoγή της εργασίας στov άvθρωπo, ειδικότερα όσov αφoρά τη διαμόρφωση τωv θέσεωv εργασίας καθώς και τηv επιλoγή τωv εξoπλισμώv εργασίας και τωv μεθόδωv εργασίας και παραγωγής προκειμένου να μετριασθεί η μονότονη και ρυθμικά επαναλαμβανόμενη εργασία και να μειωθούν οι επιπτώσεις της στην υγεία.
Επίσης προς συμμόρφωση με τα καθήκοντα του, ο εργοδότης οφείλει να παρακολουθεί την εξέλιξη της τεχνολογίας, να αντικαθιστά τα επικύνδινα με τα μή επικύνδινα ή τα λιγότερο επικύνδινα, να παρέχει κατάλληλες οδηγίες στα πρόσωπα στην εργασία, να μεριμνεί για την καταλληλότητα του εξοπλισμού εργασίας, των μηχανημάτων, των εργαλείων και όταν πρόκειται να αναθέσει εργασία σ’ έναν εργοδοτούμενο του, να βεβαιώνεται ότι, το πρόσωπο αυτό έχει επαρκείς γνώσεις και πείρα σε σχέση με την εργασία που πρόκειται να εκτελέσει ώστε να δύναται να εκτελέσει την εργασία αυτή χωρίς κίνδυνο για τον ίδιο ή για τα άλλα πρόσωπα κ.α
Σημειώνεται ότι σε σχέση με υπαλλήλους του κράτους όπως για παράδειγμα στρατιώτες κατα την διάρκεια της θητείας τους στην Εθνική Φρουρά ή Αστυνομικοί, σε περίπτωση που λόγω ατυχήματος στην εργασία προκληθεί κάποιος τραυματισμός, η Κυπριακή Δημοκρατία δύναται να φέρει ευθύνη σύμφωνα με το άρθρο 172 του Συντάγματος.
Σημειώνται ότι οι εργοδότες έχουν επίσης, πέραν των πιο πάνω υποχρέωση να έχουν κάλυψη ασφάλιση ευθύνης εργοδότη, σύμφωνα με τη Νομοθεσία, Ν.174/1989.
Σύμφωνα με το άρθρο 4 του πιο νόμου Ν.174/1989:
“4.-(1) Τηρουμένων των διατάξεων του Νόμου αυτού, κάθε εργοδότης υποχρεούται να είναι ασφαλισμένος με οποιοδήποτε ασφαλιστή έναντι της ευθύνης του για ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια σε κάθε εργοδοτούμενο του.(2) Η υποχρέωση του εργοδότη, που προβλέπεται στο εδάφιο (1) επεκτείνεται και στις περιπτώσεις απασχόλησης μόνιμων κατοίκων Κύπρου, εργοδοτουμένων στο εξωτερικό στους οποίους θα προκληθεί ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια”.
Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάποιο τέτοιο ατύχημα ή επαγγελματική ασθένεια, ο εργοδοτούμενος (καθώς και ο συμβασιούχος) δύνανται να αποταθεί στο Δικαστήριο και να ζητήσει αποζημιώσεις απο τον εργοδότη.
Οι αποζημιώσεις αυτές δύνανται να είναι ειδικές, σε σχέση με ζημιές που μπορούν να εύκολα να αποτιμηθούν χρηματικά (π.χ κόστος φυσιοθεραπείας, έξοδα ιατρικής επέμβασης, έξοδα επισκέψεων σε ιατρούς, απώλεια εισοδημάτων λόγω προσωρινής ανικανότητας προς εργασία) καθώς και γενικές αποζημιώσεις σε σχέση τον πόνο και την ψυχική ταλαιπωρία που έχει υποστεί ο παραπονούμενος.
Εάν ο εργοδοτούμενος κριθεί υπεύθυνος για συντρέχουσα αμέλεια, το ποσό των αποζημιώσεων που δύναται να λάβει απο τον εργοδότη, μειώνεται ανάλογα.
Εάν το εργατικό ατύχημα έχει γνωστοποιηθεί στο Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας, το τελευταίο θα προβεί σε διερεύνηση του ατυχήματος. Οι εκθέσεις ατυχημάτων που ετοιμάζονται από το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας μπορούν να δοθούν σε οποιονδήποτε πρόσωπο έχει επηρεαστεί από το ατύχημα ή εξουσιοδοτημένο αντιπρόσωπο του, εφόσον αυτό ζητηθεί γραπτώς.
Σημειώνεται ότι το Τμήμα Επιθεωρησης Εργασίας δύναται να προχωρήσει το ίδιο σε ποινική δίωξη του εργοδότη, εάν κάτι τέτοιο κρίνεται εύλογο απο τα ευρήματα του, για την παράλειψη ή καθυστέρηση γνωστοποίησης του ατυχήματος ή/και την αλλοίωση της σκηνής του ατυχήματος ή/και για παραβάσεις της σχετικής νομοθεσίας που διαπιστώθηκαν στα πλαίσια της διερεύνησης του ατυχήματος.
Τα πιο πάνω δέν αποτελούν νομική συμβουλή.
Cyprus Law Notes 