Σύμφωνα με το άρθρο 15 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας:
«1. Έκαστος έχει το δικαίωμα όπως …οικογενειακή αυτού ζωή τυγχάνη σεβασμού. 2. Δεν χωρεί επέμβασις κατά την άσκησιν του δικαιώματος τούτου, ειμή τοιαύτη οία θα ήτο σύμφωνος προς τον νόμον και αναγκαία μόνον προς το συμφέρον της ασφαλείας της Δημοκρατίας ή της συνταγματικής τάξεως ή της δημοσίας ασφαλείας ή της δημοσίας τάξεως ή της δημοσίας υγιείας ή των δημοσίων ηθών ή της προστασίας των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των υπό του Συντάγματος ηγγυημένων εις παν πρόσωπον ή προς το συμφέρον της διαφάνειας στη δημόσια ζωή ή για σκοπούς λήψης μέτρων εναντίον της διαφθοράς στη δημόσια ζωή».
Επίσης, σύμφωνα με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας (άρθρο 28.1),
«πάντες είναι ίσοι ενώπιον του Νόμου, της διοικήσεως και της δικαιοσύνης και δικαιούνται να τύχουν ίσης προστασίας και μεταχειρίσεως άνευ διακρίσεως φυλής, χρώματος, θρησκείς, γλώσσας, φύλου ή πολιτικών πεποιθήσεων» .
Από τον συνδυασμό των πιο πάνω άρθρων προκύπτει ότι σε κανέναν δεν θα πρέπει να αποστερείται ή/και να παραβιάζεται το δικαίωμα του σε οικογενειακή ζωή και οικογενειακή ενότητα, είτε αυτός είναι κύπριος πολίτης είτε αλλοδαπός, εκτός από συγκεκριμένες, ρητά καθορισμένες (εκ του νόμου) περιπτώσεις, όπως όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο για λόγους δημόσιας ασφάλειας ή/και δημόσιας υγείας (βλέπετε πιο πάνω αναφορά στο άρθρο 15.2 του Συντάγματος)
Σύμφωνα με την Κυπριακή νομοθεσία, υπήκοος τρίτης χώρας (χώρας εκτός της ΕΕ) ο οποίος διαμένει νόμιμα στην Κύπρο δύναται να αιτηθεί οικογενειακή επανένωση (family reunification) με τα μέλη της οικογένειας του, που είναι επίσης υπήκοοι τρίτων χωρών, έτσι ώστε τα μέλη αυτά να μπορούν να εισέλθουν και να διαμένουν στην Κυπριακή Δημοκρατία μαζί του.
Σύμφωνα με το άρθρο 18 ΚΘ του Περι Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου (Κεφ. 105) ώς έχει τροποποιηθεί (στο εφεξής ο «Νόμος») :
“οικογενειακή επανένωση σημαίνει την είσοδο και τη διαμονή στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές των μελών της οικογένειας υπηκόου τρίτης χώρας που διαμένει νόμιμα στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές προκειμένου να διατηρηθεί η οικογενειακή ενότητα, ασχέτως αν οι οικογενειακοί δεσμοί δημιουργήθηκαν πριν ή μετά την είσοδο του διαμένοντος” (η έμφαση είναι δική μου).
Όπως διαφαίνεται απο τα πιο πάνω η αίτηση για άδεια διαμονής των μελών της οικογένειας για σκοπούς οικογενειακής επανένωσης δέν είναι ανεξάρτητη ή/και αυτόνομη αίτηση αλλά εξαρτάται απο την κατάσταση του συντηρούντος (δηλαδή θα πρέπει ο συντηρών να έχει άδεια διαμονής στην ΚΔ και να πληρεί τις προϋποθέσεις του Νόμου).
Ο Υπήκοος τρίτης χώρας που θα αιτηθεί άδειες διαμονής για τα μέλη της οικογένειας του για σκοπούς οικογενειακής επανένωσης ονομάζεται συντηρών (sponsor) και τα μέλη της οικογένειας εξαρτώμενοι (dependents). Σύμφωνα με το άρθρο 18ΚΘ του Νόμου:
«συντηρών σημαίνει υπήκοο τρίτης χώρας που διαμένει νόμιμα στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και υποβάλλει αίτηση οικογενειακής επανένωσης προκειμένου τα μέλη της οικογένειάς του να επανενωθούν μαζί του» (η έμφαση είναι δική μου).
Το θέμα της οικογενειακής επανένωσης διέπεται απο τα άρθρα 18ΚΘ-18ΛΗ του Νόμου. Ο Νόμος, όπως έχει τροποποιηθεί είναι πλήρως εναρμονισμένος με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2003/86/ΕΚ, που ρυθμίζει το θέμα της οικογενειακής επανένωσης.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο αιτητής/συντηρών να είναι κάτοχος έγκυρης άδειας διαμονής στην δημοκρατία, διάρκειας τουλάχιστον ενός έτους και ο οποίος έχει εύλογη προοπτική να αποκτήσει δικαίωμα μόνιμης διαμονής στην Δημοκρατία (π.χ έχει άδεια διαμονής ως εργοδοτούμενος σε εταιρεία ξένων συμφερόντων και η άδεια διαμονής του να είναι ανανεώσιμη) (βλέπετε άρθρο 18ΚΙ του Νόμου και βλέπετε επίσης απόφαση AMARASHINGHA RAMESH NAWANJANA, ΔΙΑ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ NICHANTHA RAJEEVA ARARASINGHA ARACHCHIGE ΚΑΙ JAYASINGHE KANKANAMGE CHULA MELANIE ν. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Yπόθεση Αρ.: 1113/2011, 4/12/2013 )
Σημειώνεται ότι ο συντηρών, για σκοπούς οικογενειακής επανένωσης δέν μπορεί να είναι πρόσωπο που έχει υποβάλει αίτηση για να αναγνωρισθεί ως πρόσφυγας, η οποία ακόμη εξετάζεται (βλέπετε άρθρο ΚΙ του Νόμου) ή άτομο το οποίο έχει λάβει άδεια διαμονής δυνάμει προσωρινής προστασίας ή ζητεί άδεια να παραμείνει για λόγους προσωρινής προστασίας και αναμένει την έκδοση απόφασης σχετικά με το καθεστώς του (βλέπετε άρθρο ΚΙ του Νόμου) ή άτομο που έχει λάβει άδεια διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους ή έχει αιτηθεί αυτήν σε τέτοια βάση.
Σύμφωνα με το άρθρο 18ΛΒ του Νόμου, για την άσκηση του δικαιώματος οικογενειακής επανένωσης ο συντηρών πρέπει να έχει παραμείνει νόμιμα στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές για περίοδο δύο τουλάχιστον ετών, εκτός σε περιπτωση όπου ο αιτητής απασχολείται σε εταιρεία ξένων συμφερόντων (βλέπετε Εταιρείες Ξένων Συμφερόντων. – Cyprus Law Notes) όπου και ο Διευθυντής του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών, έχει διακριτική ευχέρεια να μην απαιτεί προηγούμενη παραμονή δύο τουλάχιστον ετών (συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις ο αιτητής με την λήψη της άδειας παραμονής του προβαίνει σε αίτηση για οικογενειακή επανένωση, βλέπετε ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ – Τομέας Μετανάστευσης (moi.gov.cy)).
Επίσης, απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο αιτητής να διαθέτει κατάλυμα το οποίο να θεωρείται ικανοποιητικό για αντίστοιχη οικογένεια στην Κύπρο, να πληρεί τις γενικές προδιαγραφές ασφάλειας και υγιεινής και γενικά να διασφαλίζει αξιοπρεπή διαβίωση (βλέπετε
LIEN THI HA ν. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, Υπόθεση Αρ. 1023/2011, 20/7/2012)
Περαιτέρω, ο αιτητής/συντηρών θα πρέπει να διαθέτει ασφάλιση ασθένειας για τον ίδιο και τα μέλη της οικογένειάς του.
Τέλος, ο αιτητής/συντηρών θα πρέπει να διαθέτει σταθερούς και τακτικούς πόρους, επαρκείς για τον ίδιο και τα μέλη της οικογένειάς του, ώστε να μην επιβαρύνει ο ίδιος ή/και τα μέλη της οικογένειάς του το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της Δημοκρατίας (για την αξιολόγηση των οποίων εφαρμόζονται κατ’ αναλογία οι διατάξεις του άρθρου 18Θ του Νόμου).
Σημειώνεται ότι δέν είναι όλα τα μέλη της οικογένειας του αιτητή-συντηρούντος (sponsor) που δικαιούνται να παραμείνουν στην Κύπρο για σκοπούς οικογενειακής επανένωσης αλλά οι εξαρτώμενοι του (dependants) (άρθρο 18Λ), δηλαδή η σύζυγος ή ο σύζυγος του συντηρούντος (ο οποίος/η οποία θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 21 ετών), νοουμένου ότι ο γάμος τελέστηκε τουλάχιστον ένα χρόνο πρίν την υποβολή της αίτησης για οικογενειακή επανένωση, τα ανήλικα τέκνα (δηλαδή μή έγγαμα τέκνα κάτω των 18 ετών που δέν ζούν ανεξάρτητα απο τον συντηρούντα) του συντηρούντος και του/της συζύγου του (συμπεριλαμβαvoμέvωv τέκvωv πoυ υιoθετήθηκαv σύμφωvα με απόφαση πoυ λήφθηκε από αρμόδια αρχή στη Δημοκρατία ή με απόφαση αναγνώρισης υιοθεσίας άλλης χώρας ή με απόφαση αυτοδικαίως εκτελεστή δυνάμει των διεθνών υποχρεώσεων της Δημοκρατίας, βλέπετε ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ – Τομέας Μετανάστευσης (moi.gov.cy))
H αίτηση οικογενειακής επανένωσης υποβάλλεται απο τον συντηρούντα και εξετάζεται όταν τα μέλη της οικογένειας διαμένουν εκτός της Δημοκρατίας (άρθρο 18ΛΑ του Νόμου).
Tονίζεται όμως ότι όταν ο συντηρών είναι κάτοχος άδειας διαμονής διότι εργάζεται σε εταιρεία που έχει έγκριση να εργοδοτεί αλλοδαπό (δηλαδή εταιρεία ξένων συμφερόντων, βλέπετε Εταιρείες Ξένων Συμφερόντων. – Cyprus Law Notes) ο Διευθυντής του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης του Υπουργείου Εσωτερικών δύναται να δέχεται αίτηση για οικογενειακή επανένωση και όταν τα μέλη της οικογένειας διαμένουν στην Δημοκρατία (συνήθως τα μέλη αυτά διαμένουν ως επισκέπτες κατα το χρονικό διάστημα μέχρι την έγρκιση της αίτησης για οικογενειακή επανένωση, βλέπετε ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ – Τομέας Μετανάστευσης (moi.gov.cy)).
Επίσης η ίδια ευχέρεια παρέχεται και στον Διευθυντή του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης σε σχέση με αλλοδαπό υπήκοο τρίτης χώρας στον οποίο έχει παραχωρηθεί το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος από πρώτο κράτος μέλος άλλο από τη Δημοκρατία (βλέπετε άρθρο 18ΙΘ του Νόμου) ή όταν του δόθηκε άδεια παραμονής του επί μακρόν διαμένοντος ΕΚ (βλέπετε άρθρο 18ΙΒ του Νόμου).
Το τέλος για την αίτηση για άδεια εισόδου και διαμονή για σκοπούς οικογενειακής επανένωσης ειναι 200 Ευρώ. Η αίτηση υποβάλλεται σε καθορισμένο τύπο (βλέπετε Παράρτημα ΙΙΙ του Νόμου και FormMFR1…. 14.9.07 (moi.gov.cy)) και συνοδεύεται από τα ακόλουθα πιστοποιητικά και έγγραφα, που αποδεικνύουν την οικογενειακή σχέση και την τήρηση των προϋποθέσεων που αναφέρονται στα άρθρα 18ΛΒ και 18ΛΖ, όπως αυτά απαιτούνται ανάλογα με την περίπτωση (βλέπετε ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ – Τομέας Μετανάστευσης (moi.gov.cy))-
(α) Έγκυρη άδεια διαμονής του συντηρούντος στη Δημοκρατία με διεύθυνση διαμονής στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές.
(β) επικυρωμένο αντίγραφο έγκυρου διαβατηρίου, με περίοδο ισχύος τουλάχιστο δύο ετών, του συντηρούντος και του μέλους ή των μελών της οικογένειας.
(γ) πιστοποιητικό γάμου (για τον/την σύζυγο του συντηρούντος)
(δ) πιστοποιητικό γέννησης των μελών της οικογένειας (εάν ισχύει)
(ε) απόφαση δικαστηρίου για υιοθεσία (εάν ισχύει)
(στ) απόφαση δικαστηρίου για γονική μέριμνα (εάν ισχύει)
(ζ) πιστοποιητικό ποινικού μητρώου των μελών της οικογένειας (όχι για ανήλικους).
(η) αποτελέσματα ιατρικών εξετάσεων των μελών της οικογένειας για τις ασθένειες που αναφέρονται στο εδάφιο (2) του άρθρου 18ΚΒ του παρόντος Νόμου.[1]
(θ) τίτλο ιδιοκτησίας ή ενοικιαστήριο συμβόλαιο οικίας του συντηρούντος.
(ι) συμβόλαιο ασφάλισης υγείας του συντηρούντος και των μελών της οικογένειάς του.
(ια) συμβόλαιο απασχόλησης του συντηρούντος διάρκειας ισχύος τουλάχιστο δεκαοκτώ μηνών ή ανοικτής διάρκειας.
(ιβ) φορολογικές δηλώσεις του συντηρούντος από την άφιξή του στη Δημοκρατία και πιστοποιητικό διευθέτησης τυχόν φορολογικών υποχρεώσεων.
(ιγ) κατάσταση εισφορών του συντηρούντος στο Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων για τα έτη διαμονής του στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές στις περιπτώσεις που η καταβολή εισφορών στο εν λόγω Ταμείο είναι υποχρεωτική σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμου.
(ιδ) δηλώσεις του συντηρούντος στο Φ.Π.Α. για τα έτη διαμονής του στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και διευθέτηση τυχόν φορολογικών του υποχρεώσεων στις περιπτώσεις που ο αιτητής, σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας Νόμου, υπόκειται στον εν λόγω φόρο.
(ιε) αποδείξεις εισοδημάτων του συντηρούντος από άλλες πηγές εκτός της απασχόλησης.
(ιστ) κατάσταση τραπεζικών καταθέσεων του συντηρούντος.
(ιζ) λογαριασμοί τηλεφώνου, ηλεκτρικού ρεύματος ή νερού του συντηρούντος.
Σημειώνεται ότι εάν ο Διευθυντής του Τμήματος Αρχείου Πλυθησμού και Μετανάστευσης το κρίνει απαραίτητο, δύναται προκειμένου να αποδειχθεί η ύπαρξη της οικογενειακής σχέσης, να πραγματοποιεί συνέντευξη με το συντηρούντα και τα μέλη της οικογένειάς του, εφόσον αυτά βρίσκονται ήδη στη Δημοκρατία, και να διενεργεί οποιαδήποτε άλλη έρευνα κρίνεται αναγκαία.
Η απόφαση του Διευθυντή σχετικά με την αίτηση κοινοποιείται γραπτώς στο συντηρούντα, μόλις καταστεί δυνατό, το αργότερο εντός εννέα μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης και, σε περίπτωση απόρριψης, πρέπει να είναι δεόντως αιτιολογημένη (εάν η απόφαση αφορά την άσκηση διακριτικής ευχέρειας τότε κοινοποιείται εντός 5 μηνών απο την ημερομηνία υποβολής της αίτησης).
Σύμφωνα με το άρθρο 18 ΛΓ του Νόμου, η πρώτη άδεια διαμονής των μελών της οικογένειας είναι διάρκειας ενός έτους και δύναται να ανανεωθεί με την καταβολή τέλους €200.
Αφού η αίτηση για οικογενειακή επανένωση εγκριθεί, σημειώνεται ότι τα μέλη της οικογένειας του συντηρούντος δικαιούνται πρόσβαση με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις όπως ο συντηρών στην εκπαίδευση, στην μισθωτή εργασία ή στην άσκηση ανεξάρτητης επαγγελματικής δραστηριότητας και στον επαγγελματικό προσανατολισμό.
Όπως έχουμε αναφέρει πιο πάνω η αίτηση δέν είναι αυτόνομη αλλά εξαρτάται απο την άδεια του συνητηρούντος. Ωστόσο, με την πάροδο 5 ετών παραμονής στην Δημοκρατία, ο/η σύζυγος του συντηρούντος δύναται να αιτηθεί αυτόνομη άδεια διαμονής η οποία είναι ανεξάρτητη απο αυτή του/της συντηρούντος. (βλέπετε άρθρο 18 ΛΕ του Νόμου).
Σημειώνεται ότι το ίδιο ισχύει και για τα τεκνα του συντηρούντος όταν αυτά θα ενηλικιωθούν.
Επίσης, σε περίπτωση διαζυγίου, ο Διευθυντής του Τμήματος δύναται να παραχωρεί την αυτόνομη άδεια διαμονής μόνο στο/στη σύζυγο του συντηρούντος. (βλέπετε άρθρο 18 ΛΕ του Νόμου).
Περαιτέρω, σε περιπτώσεις δύσκολων περιστάσεων, κατά την κρίση του Διευθυντή του Τμήματος, και ειδικότερα σε περιπτώσεις θανάτου του συντηρούντος ή κατά τις οποίες μέλη της οικογένειας είναι θύματα βίας στην οικογένεια, ή θύματα εμπορίας και εκμετάλλευσης, ο Διευθυντής παραχωρεί αυτόνομη άδεια παραμονής στο εν λόγω μέλος ή μέλη της οικογένειας.
Όταν αίτηση για οικογενειακή επανένωση απορρίπτεται, τότε ο αίτητής δύναται να καταχωρήσει ιεραρχική προσφυγή ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών (άρθρο 18 Λζδις του Νόμου), μέσα σε είκοσι (20) μέρες από την ημερομηνία κοινοποίησης της απόφασης στον αιτητή.
Μέσα σε εξήντα μέρες από την άσκηση της ιεραρχικής προσφυγής, ο Υπουργός Εσωτερικών εκδίδει και διαβιβάζει γραπτώς την απόφασή του στον προσφεύγοντα, διά της οποίας απόφασης αποδέχεται ή απορρίπτει την ιεραρχική προσφυγή και ακυρώνει ή επικυρώνει, αντίστοιχα, την προσβαλλόμενη απόφαση του Διευθυντή.
Εάν η απόφαση του Υπουργού είναι και πάλιν απορριπτική, τότε δύναται να ασκηθεί προσφυγή στο Διοικητικό Δικαστήριο εντός 75 ημερών απο την απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών.
Τα πιο πάνω δέν αποτελούν νομική συμβουλή.
[1] Σύμφωνα με το άρθρο 18ΚΒ:
«18ΚΒ. – (1) Η Επιτροπή Ελέγχου Μετανάστευσης δύναται να απορρίπτει αίτηση του επί μακρόν διαμένοντος πρώτου κράτους μέλους άλλου από τη Δημοκρατία ή μελών της οικογένειάς του, όταν ο ενδιαφερόμενος συνιστά απειλή για τη δημόσια υγεία κατά την έννοια του παρόντος άρθρου. (2) Οι μόvες ασθέvειες πoυ δυνατόν vα δικαιoλoγήσoυv την άρvηση εισόδου ή του δικαιώματος διαμονής του επί μακρόν διαμένοντος πρώτου κράτους μέλους στη Δημοκρατία είναι oι ασθέvειες που ορίζονται από τις σχετικές ισχύουσες ρυθμίσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, καθώς και άλλες λοιμώδεις ή μεταδοτικές παρασιτικές ασθένειες οι οποίες επιβάλλουν τη λήψη μέτρων για την προστασία της δημόσιας υγείας στη Δημοκρατία, δυνάμει της σχετικής νομοθεσίας. (3) Η προσβολή από ασθένειες μετά τη χορήγηση της πρώτης άδειας μετανάστευσης στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές δεν μπορεί να δικαιολογήσει την άρνηση ανανέωσης της άδειας ή την απέλαση υπηκόου τρίτης χώρας από τη Δημοκρατία. (4) Ο Διευθυντής δύναται να ζητήσει εντός τριών μηνών από την ημερομηνία άφιξης υπηκόου τρίτης χώρας στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές την υποβολή του εν λόγω προσώπου σε ιατρική εξέταση, προκειμένου να πιστοποιηθεί ότι δεν πάσχει από καμία από τις αναφερόμενες στο εδάφιο (2) του παρόντος άρθρου ασθένειες. Οι εν λόγω ιατρικές εξετάσεις δε δύναται να έχουν συστηματικό χαρακτήρα. (5) Τα αποτελέσματα των εξετάσεων που αναφέρονται στο εδάφιο (4) του παρόντος άρθρου κοινοποιούνται από τον ιατρό που προβαίνει στην εξέταση στο Διευθυντή, ο οποίος τα διαβιβάζει στην Επιτροπή Ελέγχου Μετανάστευσης».
Cyprus Law Notes 